Năm 1561, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toản (vợ của Thái thượng hoàng Mạc Đăng Dung) lập ra ấp Lan Niểu (nay là làng Hòa Liễu, xã Thuận Thiên) và quyên góp tu tạo ngôi chùa cổ Thiên Phúc Tự (nay là chùa Hòa Liễu - di tích lịch sử cấp quốc gia năm 2013[3]) trong làng.[3]

Sau khi tu tạo, phần kinh phí quyên góp còn dư bà đã cho mua hơn 47 mẫu ruộng để chia cho dân cày và một phần làm ruộng công. Những người sử dụng ruộng công sẽ phải trả lại một phần hoa màu theo quy định để làm quỹ dự trữ dùng vào việc cứu đói, giúp những người có hoàn cảnh khó khăn.[3]

Để đề phòng tư lợi, Thái hoàng Thái hậu cùng dân làng đã lập ra Hịch văn Hội Minh thề với lời thề lấy chí công làm trọng, không xâm phạm của công. Và, lễ hội Minh thề đã ra đời và truyền lại cho đến ngày nay.[3]

Thế kỷ XIX, triều đình nhà Nguyễn đã sắc phong bốn chữ vàng “Mỹ tục khả phong” cho lễ hội Minh thề.

Năm 1993, khu đền chùa Hòa Liễu được công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc gia.

Hiện nay, trên cơ sở hương ước cổ của làng, người làng Hòa Liễu đã soản thảo bản hương ước mới gồm 5 chương 20 điều.[3]

Năm 2017, Lễ hội Minh thể được công nhận là di sản phi vật thể cấp quốc gia.[2][8][9]